Liczba ludności świata w 1987 roku przekroczyła 5 mld, a w 1999 roku już 6 mld. Najstarsze ślady gatunku Homo Sapiens pochodzą sprzed ponad 100 tys. lat. Współcześnie funkcjonują dwie teorie dotyczące pochodzenia człowieka. Według pierwszej człowiek pojawił się w jednym miejscu na Ziemi, prawdopodobnie w Azji. Druga z teorii mówi o kilku miejscach, min. w północnej Afryce i południowej Europie.Wzrost liczby ludności świata odbywał się bardzo powoli. Wysoki wskaźnik urodzeń (40-50 ?) był rekompensowany przez wysoki wskaźnik zgonów (około 40 ?). Przyrost naturalny (czyli różnica pomiędzy liczbą urodzeń i zgonów w danym okresie i na danym terytorium) był więc bardzo niski. Na dwoje urodzonych dzieci zwykle jedno miało szansę na przeżycie. Ogromny wpływ na zmiany liczby ludności miały klęski nieurodzaju, epidemie chorób i wojny, które prowadziły do wzrostu zgonów i zmniejszenia liczby urodzeń. Przykładem takiego kataklizmu może być epidemia dżumy (czarnej śmierci) w XIV wieku, która spowodowała śmierć około 1 ogółu mieszkańców Europy lub druga wojna światowa, która pozbawiła życia około 50 mln osób. Niemniej po zakończeniu wojny nastąpił gwałtowny wzrost liczby urodzeń. Zjawisko to określamy mianem wyżu demograficznego.
W dawnych czasach przyrost ludności następował bardzo wolno. Przed narodzeniem Chrystusa na podwojenie ludności trzeba było czekać kilka tysięcy lat. Im bliżej czasów współczesnych, tym okres podwojenia się ludności bywał krótszy. Miało to związek ze wzrostem poziomu kultury materialnej (przejście od zbieractwa do rolnictwa).
W ciągu pierwszych wieków naszej ery liczba ludności nie przekroczyła 500 mln. Gwałtowny wzrost przyrostu naturalnego nastąpił dopiero pod koniec XVIII wieku, wraz z rozpoczęciem się rewolucji przemysłowej. Nastąpiło zwiększenie produkcji dóbr materialnych oraz (dzięki wprowadzeniu mechanizacji i nawozów sztucznych w rolnictwie) zwiększenie produkcji żywności. Dynamicznie rozwijała się medycyna i produkcja nowych lekarstw. Wprowadzono masowe szczepienia. Wpłynęło to zasadniczo na wydłużenie życia i spadek śmiertelności. Zjawisko to miało swój początek w Europie, z czasem zaczęło obejmować inne obszary.
| 7 000 pne. | 10 |
| 4 500 pne. | 20 |
| 2 500 pne. | 40 |
| 1 000 pne. | 80 |
| początek n.e. | 160 |
| 900 | 320 |
| 1650 | 510 |
| 1700 | 600 |
| 1750 | 710 |
| 1800 | 910 |
| 1850 | 1130 |
| 1900 | 1590 |
| 1950 | 2410 |
| 1960 | 3000 |
| 1970 | 3570 |
| 1980 | 4630 |
| 1990 | 5300 |
| 2000 | 6100 |
| 2012 | 7022 |
| ~2025 | ~8000 |
Szczególnie dynamiczny wzrost liczby ludności możemy zaobserwować w XX wieku. W okresie 1950-1987, a więc w ciągu zaledwie 37 lat nastąpiło podwojenie się liczby ludności świata. Proces gwałtownego przyspieszenia przyrostu naturalnego nazywamy eksplozją demograficzną.
Średni wskaźnik przyrostu naturalnego na świecie wynosi obecnie 13,2 ?.Tempo przyrostu naturalnego jest na poszczególnych obszarach świata zróżnicowane. W krajach wysoko rozwiniętych (około 1 ludności świata) z reguły obserwuje się spadek liczby urodzeń i w zawiązku z tym niewielki przyrost naturalny. Sytuacja taka ma miejsce w Europie, gdzie wskaźnik przyrostu naturalnego wynosi poniżej 5 ?. Obecnie większość państw europejskich ma ujemny przyrost naturalny, co oznacza, że liczba ludności w tych krajach zmniejsza się. Rządy krajów o ujemnym przyroście wprowadzają rożne preferencje socjalne, aby zwiększyć liczbę urodzeń, np. długie urlopy macierzyńskie, wysokie zasiłki dla niepracujących matek, preferencje mieszkaniowe.Najbardziej dynamiczny przyrost naturalny występuje obecnie w słabo rozwiniętych krajach Trzeciego Świata (ponad 3 ludności świata). Częstą prawidłowością jest wzrost przyrostu naturalnego wraz ze zmniejszeniem się poziomu życia ludności. Ciekawą sprawą jest też fakt, że większość krajów o dużym wskaźniku przyrostu naturalnego zamieszkuje ludność rasy żółtej lub czarnej, a co za tym idzie maleje odsetek ludności białej w ogólnej liczbie ludności świata. Niektóre kraje Afryki i Azji Południowej mają tak wysoki przyrost naturalny, że nie nadąża za nim przyrost produkcji żywności. Coraz więcej mieszkańców naszej planety żyje w warunkach skrajnej nędzy i głogu. Podwojenie liczby mieszkańców krajów rozwijających się może nastąpić w znacznie krótszym czasie niż w krajach rozwiniętych.
Czas podwojenia się liczby ludności
liczby ludności (lata) |
||
| Europa | 1 | 700 |
| Australia i Oceania | 7 | 100 |
| Ameryka Północna | 12 | 58 |
| Ameryka Południowa | 15 | 46 |
| Azja | 16 | 44 |
| Afryka | 28 | 25 |
Demografowie przewidują, że już w ciągu najbliższych dziesięcioleci przyrost naturalny ulegnie zmniejszeniu i liczba ludności na Ziemi pod koniec XXI wieku ustabilizuje się na poziomie około 12 mld. Niemniej, zapewnienie godziwych warunków życia będzie wymagało podjęcia szeregu różnorodnych przedsięwzięć. Rozwój nauki i techniki powinien doprowadzić w przyszłości do zagospodarowania nowych obszarów rolniczych. Wydobycie nieodnawialnych surowców mineralnych powinno ulec stopniowemu ograniczeniu. Aby te plany mogły wejść w życie potrzeba ogromnych nakładów materialnych, połączenia wysiłków całej ludzkości, a przede wszystkim wsparcia dla krajów najbiedniejszych.| Afryka | 767 | 30,3 |
| Europa | 729 | 23 |
| Ameryka Północna | 477 | 24,2 |
| Ameryka Południowa | 341 | 17,8 |
| Australia i Oceania | 30 | 8,5 |
| Azja | 3634 | 31,8 |